Κολικοί και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

 Κολικοί και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Τι είναι λοιπόν οι κολικοί;

Οι κολικοί είναι το επίμονο κλάμα ενός υγιούς βρέφους, ηλικίας έως 3 μηνών, που διαρκεί περισσότερες από 3 ώρες την ημέρα για τουλάχιστον 3 ημέρες την εβδομάδα και για τουλάχιστον 3 εβδομάδες. 

Ένα υγιές βρέφος μετά τη δεύτερη εβδομάδα ζωής παρουσιάζει κολικούς, όταν εμφανίζει παροξυσμούς, έντονου κλάματος, που συνδυάζονται με κοκκίνισμα του προσώπου και καμπτικές ή εκστατικές κινήσεις χεριών και ποδιών προς την κοιλιά. Οι κολικοί δεν είναι συνεχής πόνος, αλλά παροξυσμικός, που συνήθως δημιουργείται όταν το μωρό αποβάλλει αέρια ή κόπρανα, και επανέρχονται λίγο αργότερα. Παρουσιάζουν διακυμάνσεις στη συχνότητα και την έντασή τους, και ο πόνος είναι πιο έντονος τις απογευματινές ή βραδινές ώρες. Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι δεν έχει αποδειχθεί συσχέτιση με το φύλο. Συνεπώς, υποφέρουν κοριτσάκια και αγοράκια.

Πού οφείλονται οι κολικοί των βρεφών;

Δυστυχώς δεν έχει αποσαφηνιστεί η αιτία των κολικών, παρότι έχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες. Ανάμεσα στις επικρατέστερες θεωρίες, θέση έχει η ανωριμότητα του γαστρεντερικού συστήματος ορισμένων βρεφών, που εκφράζονται με διαταραχή στην κινητικότητα του εντέρου. Σε μερικά βρέφη, επίσης, υπάρχει μειωμένη δραστικότητα ορισμένων ενζύμων που διασπούν τους υδατάνθρακες, όπως τη λακτόζη, με αποτέλεσμα να παράγονται πολλά αέρια στο έντερο του μωρού. Τελευταίες μελέτες ενοχοποιούν και κάποια βακτήρια, όπως η Klebsiella, που διαταράσσουν τη φυσιολογική χλωρίδα του εντέρου. Σε λίγες περιπτώσεις ενοχοποιείται αλλεργία στην πρωτεΐνη του αγελαδινού γάλακτος, οπότε χορηγείται υποαλλεργικό γάλα, ή η μητέρα που θηλάζει, βγάζει τελείως από το διαιτολόγιό της τα γαλακτοκομικά. Τελευταία, έδαφος κερδίζει και η νευροαναπτυξιακή θεωρία, που βλέπει τους κολικούς ως έκφραση νευρολογικής ανωριμότητας. Τα βρέφη που εμφανίζουν κολικούς, παρουσιάζονται πιο ευερέθιστα, υπεραντιδρούν στον πόνο και δυσκολεύονται να επανέλθουν σε κατάσταση ηρεμίας. Εδώ διαδραματίζει ρόλο και η αλληλεπίδραση μητέρας-βρέφους, και η σχέση που χτίζεται από τις πρώτες ημέρες ζωής μεταξύ τους. Έτσι θεωρείται ότι οι υπεραγχωμένες μητέρες δυσκολεύονται να χαλαρώσουν και να αφουγκραστούν τις ανάγκες του μωρού για επικοινωνία, οπότε προκύπτουν διαταραχές και ανισορροπίες σε αυτόν τον βασικό δεσμό. Ρόλο παίζει τόσο η προσωπικότητα της μητέρας όσο και οι ορμονικές αλλαγές που της συμβαίνουν και επιφέρουν ψυχολογικές μεταπτώσεις, καθώς και το έντονο άγχος για τη φροντίδα του νεογέννητου. Επιπλέον, συχνά ο μπαμπάς και οι γιαγιάδες δημιουργούν επιπλέον άγχος και ένταση στην ήδη εξαντλημένη μητέρα, φορτώνοντάς την ενοχές, ότι κακομαθαίνει το μωρό της με τις συχνές αγκαλιές ή ότι δεν το ταΐζει σωστά και επαρκώς. Ειδικά όταν υπάρχουν συγκρούσεις στη σχέση του ζευγαριού, η ένταση μεταφέρεται και στο ευαίσθητο βρέφος.

Όπως φαίνεται λοιπόν, η αιτιολογία των βρεφικών κολικών παραμένει ακόμη μια ημισκοτεινή υπόθεση, με πολλούς παράγοντες που φαίνεται να ευθύνονται.

Πώς όμως αντιμετωπίζονται;

Αυτό είναι και το επιτακτικό ερώτημα των γονιών. Καταρχήν χρειάζεται αποκλεισμός ορισμένων παθολογικών καταστάσεων που μπορεί να ευθύνονται για το κλάμα του μωρού, όπως ωτίτιδα, λοιμώξεις, αλλεργία στο γάλα αγελάδος, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ή εντερική απόφραξη, που είναι αρκετά σπάνιες και συνήθως συνοδεύονται από άλλα συμπτώματα. Εφόσον λοιπόν, σε συνεργασία πάντα με τον παιδίατρο, βεβαιωθούμε ότι το βρέφος είναι υγιές, πρέπει να αντλήσουμε όσα αποθέματα υπομονής και ψυχραιμίας διαθέτουμε. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις που ταιριάζουν σε όλα τα μωρά και σε όλες τις οικογένειες, και τα βρέφη δεν διαθέτουν διακόπτη on-off. To μεγάλωμα του παιδιού είναι δουλειά πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, που πρέπει από πολύ νωρίς και με υπευθυνότητα να αναλάβει το ζευγάρι ενωμένο, μην αφήνοντας περιθώρια στο υπόλοιπο οικογενειακό περιβάλλον για παρεισφρήσεις, πέρα από βοήθεια σε πρακτικά ζητήματα.

1. Στην περίπτωση που το βρέφος θηλάζει, καλό θα ήταν το πρώτο τρίμηνο η μαμά να αποφύγει τροφές που προκαλούν παραγωγή αερίων ή έντονη κινητικότητα του εντέρου, όπως τα όσπρια, ο καφές, το τσάι, τα ανθρακούχα ποτά, τα καρυκεύματα, τα πολλά φρούτα και τα πολλά λαχανικά.

2. Σε ορισμένες περιπτώσεις που, παρά την παραπάνω δίαιτα, οι κολικοί επιμένουν, καλό θα ήταν να δοκιμάσει και τη μείωση των γαλακτοκομικών για περίπου 2 εβδομάδες και να παρατηρήσει την κλινική ανταπόκριση του βρέφους. Στην περίπτωση που το βρέφος τρέφεται με ξένο γάλα, θα μπορούσε να χορηγηθεί γάλα πιο ειδικό για κολικούς, με μικρότερη περιεκτικότητα σε λακτόζη.

3. Ανακουφιστικά, στα επεισόδια των κολικών, προσπαθήστε να έχετε το μωρό αγκαλιά και σε θέση, έτσι ώστε να δίνετε θερμότητα και πίεση στην κοιλίτσα του. (Όρθιο σε στάση ρεψίματος, έτσι ώστε να πιέζεται η κοιλιά του στον ώμο σας, ενώ βαδίζετε ρυθμικά και μπρούμυτα πάνω στα πόδια σας.Βάλτε ένα ζεστό πανάκι πάνω στην κοιλίτσα του. Μπορείτε, επίσης, να δοκιμάσετε ένα απαλό «φάσκιωμα» ή ένα χλιαρό μπάνιο που θα χαλαρώσει το μωρό.

4. Μια πιπίλα επίσης ή το μητρικό στήθος μπορεί να ανακουφίσει το μωρό που κλαίει, όπως επίσης και οι ρυθμικοί ήχοι, όπως ο ήχος του απορροφητήρα ή του σεσουάρ ή του ηλεκτρικού θήλαστρου. Μια ρυθμική μελωδία ή ένα νανούρισμα είναι εναλλακτικές λύσεις, όπως επίσης και να μην ξεχνάμε να τηρούμε ένα σχετικά σταθερό πρόγραμμα, χωρίς πολλές αλλαγές και πολλές επισκέψεις, που μπορεί να το αποσυντονίσουν.

5. Τελευταία, κυκλοφορούν και κάποια μπιμπερό που διαθέτουν ειδικό σύστημα που συγκεντρώνει τις φυσαλίδες αέρα και έτσι μειώνει τον αέρα που καταπίνει το βρέφος,  και παράλληλα μειώνει την πίεση που είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία υγρού στα αφτιά των βρεφών. Υπάρχουν επίσης κάποια σκευάσματα που σε μερικές περιπτώσεις βοηθούν τα μικρά να ρευτούν καλύτερα, οπότε μειώνουν σε κάποιο βαθμό τους κολικούς. Θα πρέπει πάντοτε να χορηγούνται με την καθοδήγηση του παιδιάτρου.

6. Δεδομένου ότι η ένταση περνάει στο βρέφος, όταν ένας γονιός είναι εξαντλημένος, πρέπει να αναλαμβάνει ο άλλος ή κάποιο άλλο πρόσωπο, έτσι ώστε να αποσυμφορηθεί η ένταση. Εξίσου βοηθητικό είναι οι γονείς να μοιράζονται τις εμπειρίες τους με άλλα ζευγάρια, γεγονός που τους παρηγορεί και τους κάνει να συνειδητοποιούν ότι οι κολικοί είναι ένα αρκετά συνηθισμένο φαινόμενο που υποχωρεί με το πέρασμα του χρόνου.

Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να θυμούνται ότι οι κολικοί υποχωρούν στο 60% των βρεφών στο τρίμηνο και στο 90% στο τετράμηνο ζωής, είναι ένα φυσιολογικό φαινόμενο, χωρίς συνέπειες στην υγεία, και δεν πρέπει να αφήνουν αυτήν την αρνητική εμπειρία να δηλητηριάσει τη σχέση εμπιστοσύνης και στοργής με το βρέφος τους, που χτίζεται σε αυτήν την πρώτη ευαίσθητη περίοδο της ζωής του.

Στη γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ)* οξύ του στομάχου ή το φαγητό από το στομάχι ανεβαίνει πίσω στον οισοφάγο (αναγωγή).

Αυτό είναι πολύ συχνό στα βρέφη γιατί ο μυς πάνω από το στομάχι δεν είναι ακόμα καλά αναπτυγμένος. Η ΓΟΠ είναι το συχνότερο αίτιο εμέτων στη βρεφική ηλικία.

 Όλοι μας έχουμε επεισόδια αναγωγών από καιρό σε καιρό. Στη ΓΟΠ όμως το πρόβλημα είναι συχνό και προκαλεί πόνο και εμετούς.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ΓΟΠ;

Το πιο συχνό είναι πόνος από το οξύ του στομάχου. Το μωρό μπορεί να είναι ανήσυχο και να κλαίει στο φαγητό ή μετά. Το μωρό χειροτερεύει ανάσκελα και ανακουφίζεται όταν κρατιέται όρθιο. Συχνά ταλαιπωρείται από εμετούς ή αναγωγές. Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι βήχας, ρινική συμφόρηση. θορυβώδης αναπνοή και σε βαριές περιπτώσεις κακή ανάπτυξη.

Τι επιπλοκές μπορεί να έχει η ΓΟΠ;

Τα περισσότερα μωρά σταδιακά σε μερικούς μήνες ξεπερνούν το πρόβλημα.

Σε μερικά μωρά με σοβαρή ΓΟΠ δημιουργείται φλεγμονή στον οισοφάγο (οισοφαγίτιδα), προκαλώντας έντονο πόνο. Αναιμία, κακή ανάπτυξη μπορεί να συμβούν. Τέλος η σοβαρή ΓΟΠ πιθανό να σχετίζεται με άσθμα και συχνές αναπνευστικές λοιμώξεις.

Πως γίνεται η διάγνωση της ΓΟΠ;

Στις περισσότερες περιπτώσεις ο παιδίατρος θα βασίσει τη διάγνωση στο ιστορικό και την κλινική εξέταση. Σε βαριές, επίμονες ή αμφίβολες περιπτώσεις θα παραπέμψει στο νοσοκομείο για να γίνουν εξετάσεις όπως ειδική ακτινογραφία, μελέτη PH ή ενδοσκόπηση.

Πως θεραπεύεται η ΓΟΠ;

Οι επιλογές θεραπείας είναι οι εξής:

o Μη φαρμακευτική αντιμετώπιση στις ήπιες περιπτώσεις καθώς η ΓΟΠ θα περάσει από μόνη της. Το μωρό να κρατιέται στον ώμο για 20-30 λεπτά μετά το φαγητό. Μωρά που θηλάζουν έχουν λιγότερη ΓΟΠ. Τα γεύματα να δίνονται πιο συχνά και μικρά. Περιορίστε τον αέρα που παίρνει το μωρό και βγάλτε τον αέρα πολλές φορές κατά τη διάρκεια του φαγητού. Το μωρό να ξαπλώνει σε ημικληνή θέση. Τα μεγαλύτερα παιδιά να αποφεύγουν λιπαρά και τηγανιτά φαγητά, καφεΐνη, μέντα, σοκολάτα, χυμούς και ντομάτα. Να καταπολεμάται η παχυσαρκία.

o Φαρμακευτική θεραπεία. Δίνονται δύο κατηγορίες φαρμάκων:

Ρανιτιδίνη και ανάλογα. Αυτά μειώνουν το οξύ του στομάχου.

Δομπεριδόνη και ανάλογα. Αυτά καλυτερεύουν την προώθηση του φαγητού από το στομάχι προς τα κάτω στο έντερο.

o Ειδικά γάλατα. Αυτά είναι δύο κατηγορίες:

Συμπυκνωμένα γάλατα για να μένουν στο στομάχι

Γάλατα με περισσότερες θερμίδες για μωρά που δεν παίρνουν βάρος

o Χειρουργική επέμβαση στο σφιγκτήρα του οισοφάγου γίνεται σε βαριές περιπτώσεις ΓΟΠ.

Τι να περιμένω στο μέλλον;

Στα περισσότερα μωρά, ο σφιγκτήρας του οισοφάγου ωριμάζει και το πρόβλημα μέχρι 12-18 μηνών έχει εξαφανιστεί. Αν το παιδί παίρνει βάρος κάντε υπομονή, θα περάσει!

 Πηγή: http://www.familylife.gr