Καρκίνος του μαστού είναι ο κακοήθης όγκος που προκύπτει από ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων του μαστού. Εμφανίζεται κυρίως στους πόρους, τα σωληνάρια που μεταφέρουν το γάλα στη θηλή κατά τη διάρκεια του θηλασμού, αλλά και δευτερευόντως στους λοβούς, στους αδένες που παράγουν γάλα. Ο καρκίνος του μαστού είναι διαφορετικός από τους μεταστατικούς καρκίνους που μπορούν να εξαπλωθούν στο στήθος από άλλα μέρη του σώματος.
Κάθε χρόνο στις ΗΠΑ, γίνεται διάγνωση καρκίνου του μαστού σε περισσότερες γυναίκες σε σχέση με οποιονδήποτε άλλο καρκίνο, με εξαίρεση τον καρκίνο του δέρματος. Η Αμερικανική Εταιρεία μελέτης Καρκίνου (ACS, American Cancer Society) υπολογίζει ότι 178.480 καινούργιες περιπτώσεις διηθητικού καρκίνου του μαστού διαγνώσθηκαν στις ΗΠΑ το 2007 και περίπου 40.460 γυναίκες πέθαναν από την ασθένεια. Οι άντρες μπορούν επίσης να αναπτύξουν τη νόσο. Η ACS υπολογίζει ότι σε περίπου 2.030 άντρες που διαγνώσθηκε καρκίνος του μαστού το 2007, περίπου 450 πέθαναν από αυτόν.
Κάθε χρόνο στις ΗΠΑ, γίνεται διάγνωση καρκίνου του μαστού σε περισσότερες γυναίκες σε σχέση με οποιονδήποτε άλλο καρκίνο, με εξαίρεση τον καρκίνο του δέρματος. Η Αμερικανική Εταιρεία μελέτης Καρκίνου (ACS, American Cancer Society) υπολογίζει ότι 178.480 καινούργιες περιπτώσεις διηθητικού καρκίνου του μαστού διαγνώσθηκαν στις ΗΠΑ το 2007 και περίπου 40.460 γυναίκες πέθαναν από την ασθένεια. Οι άντρες μπορούν επίσης να αναπτύξουν τη νόσο. Η ACS υπολογίζει ότι σε περίπου 2.030 άντρες που διαγνώσθηκε καρκίνος του μαστού το 2007, περίπου 450 πέθαναν από αυτόν.
Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε ηλικία αλλά ο κίνδυνος ανάπτυξης του αυξάνεται με την ηλικία της γυναίκας. Ενώ ένα 5-10% των καρκίνων του μαστού σχετίζεται με κληρονομούμενη βλάβη (μετάλλαξη) σε ένα από τα δύο γονίδια που σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού (BRCA-1 ή ΒRCA-2), η πλειοψηφία των περιπτώσεων αναπτύσσεται για λόγους που δεν είναι ακόμη κατανοητοί. Σαν γενικός κανόνας, σε αυτούς που έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού, συμπεριλαμβάνονται οι γυναίκες των οποίων στενοί συγγενείς έχουν νοσήσει, γυναίκες που είχαν προηγουμένως καρκίνο του μαστού στον άλλο μαστό, γυναίκες που δεν έχουν τεκνοποιήσει καθώς και γυναίκες που έκαναν το πρώτο τους παιδί μετά την ηλικία των 30 ετών. Κάθε καρκίνος του μαστού έχει τα δικά του χαρακτηριστικά. Κάποιοι αναπτύσσονται αργά και άλλοι είναι επιθετικοί. Κάποιοι είναι ευαίσθητοι στις ορμόνες (οιστρογόνα και προγεστερόνη) ενώ άλλοι μπορεί να υπερεκφράζουν πρωτεΐνες. Τα χαρακτηριστικά του καρκίνου μπορούν να επηρεάσουν τις θεραπευτικές επιλογές καθώς και την πιθανότητα επανεμφάνισής του.
Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να χωριστεί σε τρία στάδια, τα οποία αντανακλούν το μέγεθος εξάπλωσής του στο σώμα.
Πρώιμο στάδιο καρκίνου του μαστού, στο οποίο περιορίζεται στην αρχική του θέση και είναι γνωστός σαν μη μεταστατικός καρκίνος. Αν ο καρκίνος περιορίζεται στα γαλακτοφόρα σωληνάρια, ονομάζεται μη διηθητικό πορογενές καρκίνωμα in situ (DCIS-Ductal Carcinoma In Situ). Αν περιορίζεται στους λοβούς ονομάζεται μη διηθητικό Λοβιακό Καρκίνωμα in situ (LCIS-Lobular Carcinoma In Situ). Σε αυτό το στάδιο ο καρκίνος δεν μπορεί να ψηλαφηθεί ως όζος (μάζα) στο στήθος αλλά ο DCIS ενίοτε ανιχνεύεται με την μαστογραφία.
· Διηθητικό στάδιο καρκίνου του μαστού. Χαρακτηρίζεται από εξάπλωση του καρκίνου εκτός των γαλακτοφόρων σωληναρίων ή των λοβών στις περιβάλλουσες περιοχές των ιστών του μαστού. Σε αυτό το στάδιο, ο καρκίνος μπορεί να ανιχνευθεί είτε μέσω αυτοεξέτασης είτε από κλινική εξέταση του μαστού που γίνεται από εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό είτε με την μαστογραφία.
· Μεταστατικό στάδιο καρκίνου του μαστού. Σε αυτό ο καρκίνος έχει κάνει μετάσταση και σε άλλες περιοχές του σώματος συμπεριλαμβανομένων και των τοπικών λεμφαδένων. Σε αυτό το στάδιο, η θεραπεία απαιτεί συνδυασμένη προσπάθεια πολλών ειδικοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των χειρουργών, των ογκολόγων και των θεραπευτών.
Κλινικά σημεία και συμπτώματα
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως οι περισσότερα όζοι που ανευρίσκονται στο μαστό δεν είναι καρκίνοι αλλά καλοήθεις καταστάσεις καθώς και ότι τα συμπτώματα και τα κλινικά σημεία που σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού μπορεί να οφείλονται και σε άλλες αιτίες. Κλινικά σημεία και συμπτώματα αποτελούν:
-όζος (μάζα) στο στήθος,
-αλλαγές στο δέρμα του στήθους (ρυτίδωση ή ερυθρότητα ή πάχυνση),
-εισολκή της θηλής,
-πρήξιμο ή πόνος στο στήθος,
-πόνος στη θηλή και /ή έκκριμα,
-πρήξιμο ή μάζα σε κοντινό μασχαλιαίο λεμφαδένα
Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να χωριστεί σε τρία στάδια, τα οποία αντανακλούν το μέγεθος εξάπλωσής του στο σώμα.
Πρώιμο στάδιο καρκίνου του μαστού, στο οποίο περιορίζεται στην αρχική του θέση και είναι γνωστός σαν μη μεταστατικός καρκίνος. Αν ο καρκίνος περιορίζεται στα γαλακτοφόρα σωληνάρια, ονομάζεται μη διηθητικό πορογενές καρκίνωμα in situ (DCIS-Ductal Carcinoma In Situ). Αν περιορίζεται στους λοβούς ονομάζεται μη διηθητικό Λοβιακό Καρκίνωμα in situ (LCIS-Lobular Carcinoma In Situ). Σε αυτό το στάδιο ο καρκίνος δεν μπορεί να ψηλαφηθεί ως όζος (μάζα) στο στήθος αλλά ο DCIS ενίοτε ανιχνεύεται με την μαστογραφία.
· Διηθητικό στάδιο καρκίνου του μαστού. Χαρακτηρίζεται από εξάπλωση του καρκίνου εκτός των γαλακτοφόρων σωληναρίων ή των λοβών στις περιβάλλουσες περιοχές των ιστών του μαστού. Σε αυτό το στάδιο, ο καρκίνος μπορεί να ανιχνευθεί είτε μέσω αυτοεξέτασης είτε από κλινική εξέταση του μαστού που γίνεται από εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό είτε με την μαστογραφία.
· Μεταστατικό στάδιο καρκίνου του μαστού. Σε αυτό ο καρκίνος έχει κάνει μετάσταση και σε άλλες περιοχές του σώματος συμπεριλαμβανομένων και των τοπικών λεμφαδένων. Σε αυτό το στάδιο, η θεραπεία απαιτεί συνδυασμένη προσπάθεια πολλών ειδικοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των χειρουργών, των ογκολόγων και των θεραπευτών.
Κλινικά σημεία και συμπτώματα
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως οι περισσότερα όζοι που ανευρίσκονται στο μαστό δεν είναι καρκίνοι αλλά καλοήθεις καταστάσεις καθώς και ότι τα συμπτώματα και τα κλινικά σημεία που σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού μπορεί να οφείλονται και σε άλλες αιτίες. Κλινικά σημεία και συμπτώματα αποτελούν:
-όζος (μάζα) στο στήθος,
-αλλαγές στο δέρμα του στήθους (ρυτίδωση ή ερυθρότητα ή πάχυνση),
-εισολκή της θηλής,
-πρήξιμο ή πόνος στο στήθος,
-πόνος στη θηλή και /ή έκκριμα,
-πρήξιμο ή μάζα σε κοντινό μασχαλιαίο λεμφαδένα
Εξετάσεις
Οι στόχοι των εξετάσεων για τον καρκίνου του μαστού είναι να ταυτοποιηθεί γενετική προδιάθεση σε υψηλού κινδύνου ασθενείς, να γίνει ανίχνευση και διάγνωση του καρκίνου του μαστού σε πρώιμα στάδια, ο καθορισμός της έκτασης του, η αξιολόγηση των χαρακτηριστικών του καρκίνου με σκοπό την επιλογή θεραπείας, παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας και έλεγχος γυναικών για τυχόν υποτροπή. Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται περιληπτικά οι διάφορες εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού και επακολουθεί λεπτομερής ανάλυση.
Εξέταση | Λόγος που γίνεται, δηλαδή για Διάγνωση – Πρόγνωση - Θεραπεία | Δείγμα εξέτασης |
Δείκτης Her 2/neu | Ασθενείς με αυξημένα επίπεδα ανταποκρίνονται στο φαρμακο herceptin και έχουν καλή πρόγνωση. | Ιστός |
Υποδοχείς Οιστρογόνων/ Προγεστερόνης Estrogen Receptor/ Progesterone Receptor | Αυξημένα επίπεδα υποδηλώνουν καλή πρόγνωση ως προς την ανταπόκριση στην αντι-ορμονική θεραπεία. | Ιστός |
Δείκτες CA15-3/ CA27.29 CA15-3/ | Ανεβασμένα επίπεδα καρκινικών αντιγόνων στο αίμα μπορεί να υποδηλώνουν επανεμφάνιση του καρκίνου. | Αίμα |
Γονίδια BRCA-1/BRCA-2 BRACA-1 / BRACA-2 | Γενετικοί δείκτες οι οποίοι αν υπάρχουν, υποδηλώνουν 80% πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού. | Αίμα |
Oncotype DX | Μπορεί να βοηθήσει στον καθορισμό του κινδύνου επανεμφάνισης και στη πρόβλεψη ωφέλειας από χημειοθεραπεία ή ορμονοθεραπεία. | Ιστός |
MammaPrint (Agendia) | Μπορεί να βοηθήσει στον καθορισμό του κινδύνου πιθανής μετάστασης του καρκίνου. | Ιστός |
Πλοειδισμός DNA | Καθορίζει τον ρυθμό αύξησης του όγκου (S φάση). Αν είναι ανεβασμένη υποδηλώνει κακή πρόγνωση. Μπορεί να χρειαστεί χημειοθεραπεία. | Ιστός |
Αντιγόνο Ki-67 | Ανεβασμένα επίπεδα μετράνε γρήγορη ανάπτυξη των κυττάρων του όγκου και αυτό υποδηλώνει κακή πρόγνωση. | Ιστός |
Έκπλυμα γαλακτοφόρων πόρων (κυτταρολογική) | Παρουσία μη φυσιολογικών κυττάρων στην κυτταρολογική εξέταση μπορεί να αποτελεί χρήσιμο εργαλείο ελέγχου για ανίχνευση καρκίνου. | N/A |
Μαστογραφία | Υψηλής ευαισθησίας ψηφιακή τεχνολογία ακτινών Χ που μπορεί να ανιχνεύσει μικρά ογκίδια τα οποία δεν θα ανιχνεύονταν μέσω της αυτοεξέτασης. | N/A |
Εργαστηριακές εξετάσεις
Οι εργαστηριακές εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα με τον σκοπό της εξέτασης:
·Για διάγνωση: Μικροσκοπικές είτε κυτταρολογικές εξετάσεις καρκινικών κυττάρων που λαμβάνονται με αναρρόφηση με λεπτή βελόνα (FNA) είτε παθολογοανατομικές εξετάσεις σε δείγματα ιστών μέσω βιοψίας ή χειρουργικής εξαίρεσης
· Για τον καθορισμό θεραπευτικών επιλογών: στον ιστό εκτίμηση της ενίσχυσης (amplification amplification) του γονιδίου HER-2/neu HER-2/neu του όγκου καθώς και των υποδοχέων οιστρογόνων και προγεστερόνης.
· Για τον έλεγχο της θεραπείας και επανεμφάνισης του καρκίνου: μέτρηση των επιπέδων των δεικτών CA 15-3 CA 15-3 ή CA 27.29 στο αίμα.
· Για τον καθορισμό της γενετικής προδιάθεσης σε υψηλού κινδύνου ασθενείς: εξετάσεις αίματος για μεταλλάξεις που μπορεί να είναι παρούσες στα γονίδια
BRCA-1 και BRCA-2.
Μερικές εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού γίνονται σε δείγματα αίματος των ασθενών ενώ κάποιες άλλες γίνονται σε δείγμα κυττάρων του όγκου ή πάνω στον καρκινικό ιστό.
Εξετάσεις κυτταρολογικές και παθολογοανατομικές
Όταν ένας ακτινολόγος ανιχνεύσει μία ύποπτη περιοχή, όπως με αποτιτανώσεις-ασβεστιώσεις ή μη-ψηλαφητή μάζα στην μαστογραφία ή αν βρεθεί ένας όζος κατά την κλινική εξέταση ή την αυτοεξέταση, ο γιατρός συχνά ζητάει παρακέντηση ή χειρουργική επέμβαση για λήψη βιοψίας είτε κυτταρολογική εξέταση. Σε κάθε περίπτωση, λαμβάνεται ένα μικρό δείγμα ιστού από την ύποπτη περιοχή του στήθους έτσι ώστε ο παθολογοανατόμος να εξετάσει τα κύτταρα μικροσκοπικά για τυχόν σημάδια καρκίνου. Αυτή η παθολογοανατομική εξέταση γίνεται για να καθοριστεί εάν η υπό εξέταση περιοχή είναι καλοήθης ή κακοήθης.
Τα κακοήθη κύτταρα έχουν διαφορές από τα φυσιολογικά κύτταρα. Στα σημάδια συμπεριλαμβάνονται διαφορές στο μέγεθος του κυτταρικού πυρήνα και ενδείξεις αυξημένης κυτταρικής διαίρεσης. Οι παθολογοανατόμοι μπορούν να διαγνώσουν τον καρκίνο βασιζόμενοι στις παρατηρούμενες διαφορές, που καθορίζουν το μέγεθος της ανωμαλίας του κυττάρου και βλέπουν εάν υπάρχει ένας συγκεκριμένος τύπος αλλαγής ή πολλοί. Αυτά τα αποτελέσματα βοηθούν στην καθοδήγηση της θεραπείας για τον καρκίνο του μαστού.
Οι αναρροφήσεις με βελόνα είναι περιορισμένες λόγω του μικρού όγκου δείγματος που απαιτείται. Χρειάζεται βιοψία ιστού για να καθοριστεί αν ο καρκίνος είναι σε πρώιμο στάδιο ή είναι διηθητικός. Όταν ο καρκίνος του μαστού αφαιρεθεί χειρουργικά (βλέπε Θεραπεία), κύτταρα του όγκου και κάποιες φορές και από τους περιβάλλοντες ιστούς και τους λεμφαδένες εξετάζονται από τον παθολογοανατόμο για να βοηθήσουν στον καθορισμό της επέκτασης του καρκίνου.
Οι εξετάσεις που γίνονται στον καρκινικό ιστό
Αν η διάγνωση του παθολογοανατόμου είναι καρκίνος του μαστού, υπάρχουν αρκετές εξετάσεις που μπορεί να γίνουν πάνω στα καρκινικά κύτταρα. Τα αποτελέσματα αυτών των εξετάσεων παρέχουν πρόγνωση και βοηθούν τους ογκολόγους να καθοδηγήσουν την θεραπεία του ασθενή. Οι πιο χρήσιμες από αυτές είναι οι εξετάσεις του HER-2/neu και των υποδοχέων οιστρογόνων και προγεστερόνης.
HER-2/neu: Είναι ένα ογκογονίδιο που κωδικοποιεί έναν υποδοχέα για έναν συγκεκριμένο αυξητικό παράγοντα ο οποίος επάγει την ανάπτυξη των κυττάρων. Τα φυσιολογικά επιθηλιακά κύτταρα περιέχουν δύο αντίγραφα του γονιδίου HER-2/neu και παράγουν χαμηλά επίπεδα της πρωτεΐνης HER-2 στην επιφάνεια τους. Περίπου στο 20-30% των διηθητικών καρκίνων, το γονίδιο αυτό έχει ενισχυθεί και η πρωτεΐνη του έχει υπερεκφραστεί. Οι όγκοι αυτοί είναι κατάλληλοι για θεραπείες που δεσμεύουν ειδικά την υπερεκφρασμένη πρωτεΐνη. Η χημειοθεραπεία με Herceptin (Tastuzumab) μπλοκάρει τους υποδοχείς αυτής της πρωτεΐνης αναστέλλοντας τον συνεχιζόμενο πολλαπλασιασμό και συνεπώς την ανάπτυξη του όγκου. Οι ασθενείς με ενισχυμένο το γονίδιο της HER-2/neu ανταποκρίνονται καλά στην θεραπεία με Herceptin και έχουν καλή πρόγνωση.
Υποδοχείς οιστρογόνων και προγεστερόνης: οι υποδοχείς των οιστρογόνων και της προγεστερόνης είναι σημαντικοί προγνωστικοί δείκτες του καρκίνου του μαστού. Όσο υψηλότερο είναι το ποσοστό των κυττάρων που είναι θετικά, καθώς και η ένταση της θετικότητας, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση. Η θετικότητα στους υποδοχείς οιστρογόνων και /ή προγεστερόνης υποδηλώνει ευαισθησία στις ορμόνες. Οι ασθενείς μπορεί να ανταποκριθούν καλά στην ορμονοθεραπεία.
Εξετάσειςαίματος
Οι εξετάσεις αίματος μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν στον καθορισμό του αν ο όγκος ανταποκρίνεται στην θεραπεία ή αν έχει επανεμφανιστεί. Κάποιες μπορεί αν ζητηθούν σε γυναίκες που ανήκουν στην κατηγορία υψηλού κινδύνου για να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού για να καθοριστεί εάν ο κίνδυνός αυτός έχει γενετικόυπόβαθρο.
CA 15-3 (ή CA 27.29): Είναι καρκινικοί δείκτες που μπορεί να ζητηθούν στα μεσοδιαστήματα μετά την θεραπεία για να βοηθήσουν στην παρακολούθηση του ασθενή για τυχόν επανεμφάνιση του όγκου. Δεν χρησιμοποιείται ως έλεγχος ανίχνευσης καρκίνου του μαστού αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην παρακολούθηση ήδη διαγνωσμένων ασθενών.
Μετάλλαξη στα γονίδια BRCA-1 ή BRCA-2: Γυναίκες που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο λόγω ισχυρού οικογενειακού ιστορικού πρώιμης έναρξης του καρκίνου του μαστού η καρκίνου των ωοθηκών μπορούνε να ελεγχθούν για το εάν έχουν μετάλλαξη στα γονίδια BRCA. Μια μετάλλαξη σε οποιοδήποτε από τα γονίδια αυτά υποδηλώνει ότι ο ασθενής βρίσκεται σε σημαντικά υψηλό κίνδυνο (μέχρι 80%) για ανάπτυξη της ασθένειας. Είναι όμως σημαντικό να ληφθεί υπ' όψιν ότι μόνο το 5-10% των περιπτώσεων του καρκίνου του μαστού εμφανίζονται σε γυναίκες με μετάλλαξη στα γονίδια BRCA. Η γενετική συμβουλευτική πρέπει να ληφθεί υπ' όψιν και πριν γίνουν οι εξετάσεις και μετά από ένα θετικό αποτέλεσμα.
Άλλεςεξετάσεις
Υπάρχουν αρκετές εξετάσεις διαθέσιμες, και πολλές άλλες σε ερευνητικό στάδιο, που αξιολογούν ένα πρότυπο έκφρασης μεγάλου αριθμού γονιδίων πάνω στους ιστούς με καρκίνο του μαστού. Αυτές οι εξετάσεις ερευνώνται ως προβλεπτικά τεστ για την επανεμφάνιση του καρκίνου του μαστού και το αποτέλεσμα της θεραπείας. Η Αμερικανική Εταιρία Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) αναφέρει αρκετές από αυτές στις πρόσφατες «αναθεωρημένες συστάσεις του 2007 για την χρήση των καρκινικών δεικτών στον καρκίνο του μαστού» και μερικές έχουν συμπεριληφθεί και στις Οδηγίες του 2008 του Εθνικού Δικτύου Καρκίνου των ΗΠΑ για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι εξετάσεις θεωρήθηκαν πολλά υποσχόμενες αλλά τα δεδομένα που υποστήριζαν την χρήση τους στην κλινική ρουτίνα, θεωρήθηκαν για την ώρα ανεπαρκή. Παραδείγματα από αυτές τις εξετάσεις που ζητήθηκαν από κάποιους γιατρούς περιλαμβάνουν:
Oncotype DX: Η ASCO υποδεικνύει ότι αυτή η εξέταση, η οποία μετράει την έκφραση 21 γονιδίων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρόβλεψη του κινδύνου επανεμφάνισης του καρκίνου σε ασθενείς στους οποίους έχει πρόσφατα διαγνωστεί πρώιμος καρκίνος του μαστού, είναι αρνητικοί στους λεμφαδένες, έχουν θετικούς όγκους ως προς τον υποδοχέα οιστρογόνων και λαμβάνουν το φάρμακο ταμοξιφαίνη.
MammaPrint τεστ: Χρησιμοποιείται στην Ευρώπη και πρόσφατα εγκρίθηκε από το FDA για χρήση και στις ΗΠΑ. Αυτή η εξέταση αξιολογεί το πρότυπο έκφρασης 70 καρκινικών γονιδίων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει στην πρόβλεψη για το εάν ένας καρκίνος του μαστού επανεμφανιστεί η κάνει μετάσταση σε γυναίκες που έχουνε πρώιμο καρκίνο, είναι κάτω από την ηλικία των 61 ετών, και είναι αρνητικές για λεμφαδενικές μεταστάσεις.
Υπάρχουν επιπλέον εξετάσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε περιπτώσεις καρκίνου του μαστού όπως ο DNA πλοειδισμός, το Ki-67 αντιγόνο, και άλλοι δείκτες πολλαπλασιασμού. Παρ' όλα αυτά, οι περισσότερες αρχές πιστεύουν πως το HER-2/neu και τα επίπεδα υποδοχέων οιστρογόνων και προγεστερόνης είναι τα πιο σημαντικά για να αξιολογηθούν πρώτα. Οι άλλες εξετάσεις δεν έχουν θεραπευτική σημασία και, όταν συγκρίνονται με τον ιστολογικό βαθμό διαφοροποίησης (grade) και το στάδιο της ασθένειας, δεν είναι από μόνες τους στατιστικά σημαντικές ως προς την πρόγνωση. Κάποια ιατρικά κέντρα χρησιμοποιούν αυτές τις εξετάσεις για επιπλέον πληροφορίες στην αξιολόγηση των ασθενών καθιστώντας σημαντική τη συζήτηση για την αξία των εξετάσεων αυτών με όλη την ιατρική ομάδα.
Μερικές εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού γίνονται σε δείγματα αίματος των ασθενών ενώ κάποιες άλλες γίνονται σε δείγμα κυττάρων του όγκου ή πάνω στον καρκινικό ιστό.
Εξετάσεις κυτταρολογικές και παθολογοανατομικές
Όταν ένας ακτινολόγος ανιχνεύσει μία ύποπτη περιοχή, όπως με αποτιτανώσεις-ασβεστιώσεις ή μη-ψηλαφητή μάζα στην μαστογραφία ή αν βρεθεί ένας όζος κατά την κλινική εξέταση ή την αυτοεξέταση, ο γιατρός συχνά ζητάει παρακέντηση ή χειρουργική επέμβαση για λήψη βιοψίας είτε κυτταρολογική εξέταση. Σε κάθε περίπτωση, λαμβάνεται ένα μικρό δείγμα ιστού από την ύποπτη περιοχή του στήθους έτσι ώστε ο παθολογοανατόμος να εξετάσει τα κύτταρα μικροσκοπικά για τυχόν σημάδια καρκίνου. Αυτή η παθολογοανατομική εξέταση γίνεται για να καθοριστεί εάν η υπό εξέταση περιοχή είναι καλοήθης ή κακοήθης.
Τα κακοήθη κύτταρα έχουν διαφορές από τα φυσιολογικά κύτταρα. Στα σημάδια συμπεριλαμβάνονται διαφορές στο μέγεθος του κυτταρικού πυρήνα και ενδείξεις αυξημένης κυτταρικής διαίρεσης. Οι παθολογοανατόμοι μπορούν να διαγνώσουν τον καρκίνο βασιζόμενοι στις παρατηρούμενες διαφορές, που καθορίζουν το μέγεθος της ανωμαλίας του κυττάρου και βλέπουν εάν υπάρχει ένας συγκεκριμένος τύπος αλλαγής ή πολλοί. Αυτά τα αποτελέσματα βοηθούν στην καθοδήγηση της θεραπείας για τον καρκίνο του μαστού.
Οι αναρροφήσεις με βελόνα είναι περιορισμένες λόγω του μικρού όγκου δείγματος που απαιτείται. Χρειάζεται βιοψία ιστού για να καθοριστεί αν ο καρκίνος είναι σε πρώιμο στάδιο ή είναι διηθητικός. Όταν ο καρκίνος του μαστού αφαιρεθεί χειρουργικά (βλέπε Θεραπεία), κύτταρα του όγκου και κάποιες φορές και από τους περιβάλλοντες ιστούς και τους λεμφαδένες εξετάζονται από τον παθολογοανατόμο για να βοηθήσουν στον καθορισμό της επέκτασης του καρκίνου.
Οι εξετάσεις που γίνονται στον καρκινικό ιστό
Αν η διάγνωση του παθολογοανατόμου είναι καρκίνος του μαστού, υπάρχουν αρκετές εξετάσεις που μπορεί να γίνουν πάνω στα καρκινικά κύτταρα. Τα αποτελέσματα αυτών των εξετάσεων παρέχουν πρόγνωση και βοηθούν τους ογκολόγους να καθοδηγήσουν την θεραπεία του ασθενή. Οι πιο χρήσιμες από αυτές είναι οι εξετάσεις του HER-2/neu και των υποδοχέων οιστρογόνων και προγεστερόνης.
HER-2/neu: Είναι ένα ογκογονίδιο που κωδικοποιεί έναν υποδοχέα για έναν συγκεκριμένο αυξητικό παράγοντα ο οποίος επάγει την ανάπτυξη των κυττάρων. Τα φυσιολογικά επιθηλιακά κύτταρα περιέχουν δύο αντίγραφα του γονιδίου HER-2/neu και παράγουν χαμηλά επίπεδα της πρωτεΐνης HER-2 στην επιφάνεια τους. Περίπου στο 20-30% των διηθητικών καρκίνων, το γονίδιο αυτό έχει ενισχυθεί και η πρωτεΐνη του έχει υπερεκφραστεί. Οι όγκοι αυτοί είναι κατάλληλοι για θεραπείες που δεσμεύουν ειδικά την υπερεκφρασμένη πρωτεΐνη. Η χημειοθεραπεία με Herceptin (Tastuzumab) μπλοκάρει τους υποδοχείς αυτής της πρωτεΐνης αναστέλλοντας τον συνεχιζόμενο πολλαπλασιασμό και συνεπώς την ανάπτυξη του όγκου. Οι ασθενείς με ενισχυμένο το γονίδιο της HER-2/neu ανταποκρίνονται καλά στην θεραπεία με Herceptin και έχουν καλή πρόγνωση.
Υποδοχείς οιστρογόνων και προγεστερόνης: οι υποδοχείς των οιστρογόνων και της προγεστερόνης είναι σημαντικοί προγνωστικοί δείκτες του καρκίνου του μαστού. Όσο υψηλότερο είναι το ποσοστό των κυττάρων που είναι θετικά, καθώς και η ένταση της θετικότητας, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση. Η θετικότητα στους υποδοχείς οιστρογόνων και /ή προγεστερόνης υποδηλώνει ευαισθησία στις ορμόνες. Οι ασθενείς μπορεί να ανταποκριθούν καλά στην ορμονοθεραπεία.
Εξετάσειςαίματος
Οι εξετάσεις αίματος μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν στον καθορισμό του αν ο όγκος ανταποκρίνεται στην θεραπεία ή αν έχει επανεμφανιστεί. Κάποιες μπορεί αν ζητηθούν σε γυναίκες που ανήκουν στην κατηγορία υψηλού κινδύνου για να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού για να καθοριστεί εάν ο κίνδυνός αυτός έχει γενετικόυπόβαθρο.
CA 15-3 (ή CA 27.29): Είναι καρκινικοί δείκτες που μπορεί να ζητηθούν στα μεσοδιαστήματα μετά την θεραπεία για να βοηθήσουν στην παρακολούθηση του ασθενή για τυχόν επανεμφάνιση του όγκου. Δεν χρησιμοποιείται ως έλεγχος ανίχνευσης καρκίνου του μαστού αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην παρακολούθηση ήδη διαγνωσμένων ασθενών.
Μετάλλαξη στα γονίδια BRCA-1 ή BRCA-2: Γυναίκες που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο λόγω ισχυρού οικογενειακού ιστορικού πρώιμης έναρξης του καρκίνου του μαστού η καρκίνου των ωοθηκών μπορούνε να ελεγχθούν για το εάν έχουν μετάλλαξη στα γονίδια BRCA. Μια μετάλλαξη σε οποιοδήποτε από τα γονίδια αυτά υποδηλώνει ότι ο ασθενής βρίσκεται σε σημαντικά υψηλό κίνδυνο (μέχρι 80%) για ανάπτυξη της ασθένειας. Είναι όμως σημαντικό να ληφθεί υπ' όψιν ότι μόνο το 5-10% των περιπτώσεων του καρκίνου του μαστού εμφανίζονται σε γυναίκες με μετάλλαξη στα γονίδια BRCA. Η γενετική συμβουλευτική πρέπει να ληφθεί υπ' όψιν και πριν γίνουν οι εξετάσεις και μετά από ένα θετικό αποτέλεσμα.
Άλλεςεξετάσεις
Υπάρχουν αρκετές εξετάσεις διαθέσιμες, και πολλές άλλες σε ερευνητικό στάδιο, που αξιολογούν ένα πρότυπο έκφρασης μεγάλου αριθμού γονιδίων πάνω στους ιστούς με καρκίνο του μαστού. Αυτές οι εξετάσεις ερευνώνται ως προβλεπτικά τεστ για την επανεμφάνιση του καρκίνου του μαστού και το αποτέλεσμα της θεραπείας. Η Αμερικανική Εταιρία Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) αναφέρει αρκετές από αυτές στις πρόσφατες «αναθεωρημένες συστάσεις του 2007 για την χρήση των καρκινικών δεικτών στον καρκίνο του μαστού» και μερικές έχουν συμπεριληφθεί και στις Οδηγίες του 2008 του Εθνικού Δικτύου Καρκίνου των ΗΠΑ για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι εξετάσεις θεωρήθηκαν πολλά υποσχόμενες αλλά τα δεδομένα που υποστήριζαν την χρήση τους στην κλινική ρουτίνα, θεωρήθηκαν για την ώρα ανεπαρκή. Παραδείγματα από αυτές τις εξετάσεις που ζητήθηκαν από κάποιους γιατρούς περιλαμβάνουν:
Oncotype DX: Η ASCO υποδεικνύει ότι αυτή η εξέταση, η οποία μετράει την έκφραση 21 γονιδίων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρόβλεψη του κινδύνου επανεμφάνισης του καρκίνου σε ασθενείς στους οποίους έχει πρόσφατα διαγνωστεί πρώιμος καρκίνος του μαστού, είναι αρνητικοί στους λεμφαδένες, έχουν θετικούς όγκους ως προς τον υποδοχέα οιστρογόνων και λαμβάνουν το φάρμακο ταμοξιφαίνη.
MammaPrint τεστ: Χρησιμοποιείται στην Ευρώπη και πρόσφατα εγκρίθηκε από το FDA για χρήση και στις ΗΠΑ. Αυτή η εξέταση αξιολογεί το πρότυπο έκφρασης 70 καρκινικών γονιδίων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει στην πρόβλεψη για το εάν ένας καρκίνος του μαστού επανεμφανιστεί η κάνει μετάσταση σε γυναίκες που έχουνε πρώιμο καρκίνο, είναι κάτω από την ηλικία των 61 ετών, και είναι αρνητικές για λεμφαδενικές μεταστάσεις.
Υπάρχουν επιπλέον εξετάσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε περιπτώσεις καρκίνου του μαστού όπως ο DNA πλοειδισμός, το Ki-67 αντιγόνο, και άλλοι δείκτες πολλαπλασιασμού. Παρ' όλα αυτά, οι περισσότερες αρχές πιστεύουν πως το HER-2/neu και τα επίπεδα υποδοχέων οιστρογόνων και προγεστερόνης είναι τα πιο σημαντικά για να αξιολογηθούν πρώτα. Οι άλλες εξετάσεις δεν έχουν θεραπευτική σημασία και, όταν συγκρίνονται με τον ιστολογικό βαθμό διαφοροποίησης (grade) και το στάδιο της ασθένειας, δεν είναι από μόνες τους στατιστικά σημαντικές ως προς την πρόγνωση. Κάποια ιατρικά κέντρα χρησιμοποιούν αυτές τις εξετάσεις για επιπλέον πληροφορίες στην αξιολόγηση των ασθενών καθιστώντας σημαντική τη συζήτηση για την αξία των εξετάσεων αυτών με όλη την ιατρική ομάδα.
Μη εργαστηριακές εξετάσεις
Εκτός από τις εργαστηριακές εξετάσεις υπάρχουν και μη εργαστηριακές εξετάσεις που είναι εξίσου σημαντικές. Αυτές περιλαμβάνουν:
· Μαστογραφία: Η μαστογραφία συστήνεται ευρέως σαν εργαλείο ανίχνευσης. Χρησιμοποιεί την τεχνολογία ακτινών Χ για να παράγει μια εικόνα του στήθους και μπορεί να αποκαλύψει έναν καρκίνο του μαστού μέχρι και δύο χρόνια πριν ο όγκος γίνει τόσο μεγάλος ώστε να ψηλαφηθεί με την αυτοεξέταση.
· Νεώτερες τεχνολογίες όπως η ψηφιακή μαστογραφία και η ανίχνευση με την βοήθεια υπολογιστή σε κάποιες περιπτώσεις παρέχουν μια καθαρότερη εικόνα από αυτή της μαστογραφίας. Ιδιαίτερα σε νεώτερες γυναίκες όπου ο ιστός του μαστού είναι πολύ πυκνός για να δείξει καθαρά τους όγκους με τις ακτίνες Χ της κανονικής μαστογραφίας, μπορεί να συσταθεί υπέρηχος ή μαγνητική τομογραφία (MRI).
· Έκπλυμα γαλακτοφόρων πόρων: Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο ανίχνευσης, ειδικά σε γυναίκες υψηλού κινδύνου εμφάνισης της ασθένειας. Σε αυτή την διαδικασία, ο ιατρός αποσπά κύτταρα μέσω ενός λεπτού σωλήνα που εισάγεται μέσω της θηλής της ασθενούς. Αυτά τα κύτταρα μετά εξετάζονται ως προς την ύπαρξη κακοήθειας.
Για περισσότερες πληροφορίες ως προς τη μαστογραφία και τις άλλες απεικονιστικές τεχνικές, επισκεφθείτε το διαδικτυακό τόπο του National Cancer Institute's website ή του College of American Patholοgists website των ΗΠΑ (στα Αγγλικά).
Πρόληψη
Για τις περισσότερες γυναίκες, ένας υγιεινός τρόπος ζωής που περιλαμβάνει συστηματική άσκηση, διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους και αποφυγή του αλκοόλ είναι ο καλύτερος τρόπος για να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Επιστημονικές μελέτες συνεχίζουν να εντοπίζουν παράγοντες που σχετίζονται με αύξηση η μείωση του κινδύνου ανάπτυξης της ασθένειας αλλά δεν υπάρχει συγκεκριμένη ομάδα ενεργειών η οποία θα προκαλέσει η θα εμποδίσει την εμφάνιση του καρκίνου του μαστού. Οι γυναίκες πρέπει να συνεργάζονται μαζί με τον γιατρό τους για να καθορίσουν τους ατομικούς τους παράγοντες κινδύνου και πως θα τους αντιμετωπίσουν καλλίτερα.
Οι γυναίκες που βρίσκονται στην ομάδα υψηλού κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού, μπορούν να πάρουν το φάρμακο ταμοξιφαίνη για να μειώσουν αυτόν τον κίνδυνο. Παρ' όλα αυτά η ταμοξιφαίνη μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης θρόμβων, καρκίνου του ενδομητρίου και πιθανώς καρδιαγγειακού νοσήματος. Έτσι η απόφαση λήψης του φαρμάκου πρέπει να παρθεί πολύ προσεκτικά. Ο ιατρός σας θα βοηθήσει στην αξιολόγηση του κινδύνου και της ωφέλειας από μια τέτοια θεραπεία.
Για τις γυναίκες που φέρουν μετάλλαξη στα γονίδια BRCA-1 και BRCA-2 που συσχετίζονται ισχυρά με τον καρκίνο του μαστού, η προφυλακτική μαστεκτομή είναι μια επιλογή. Οι γυναίκες αυτές επιλέγουν να αφαιρέσουν και τους δύο μαστούς προληπτικά παρά να διατρέξουν τον κίνδυνο ανάπτυξης της ασθένειας αργότερα στη ζωή τους. Μελέτες έχουνε δείξει ότι τέτοια χειρουργεία μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού περίπου στο 90%. Άλλες γυναίκες επιλέγουν να κάνουν προληπτική μαστεκτομή στον μαστό που δεν έχει καρκίνο όταν αναπτύξουν καρκίνο στον άλλον. Ο γιατρός σας είναι ο κατάλληλος να σας συμβουλεύσει όταν σκέφτεστε την επιλογή της προληπτικής μαστεκτομής.
Πρώιμη ανίχνευση
Ο καρκίνος του μαστού που έχει ανιχνευτεί και αντιμετωπιστεί στα πρώιμα στάδια της εμφάνισης του είναι ιάσιμος στο 90% των περιπτώσεων. Τα εργαλεία πρόληψης και ανίχνευσης πρώιμου καρκίνου του μαστού είναι η αυτοεξέταση, ο κλινικός έλεγχος και οι μαστογραφίες. Η Αμερικανική Εταιρεία μελέτης του καρκίνου (ACS) προτείνει στις γυναίκες άνω των 20 ετών αυτοεξέταση του στήθους κάθε μήνα. Επίσης προτείνει στις γυναίκες κάτω των 39 ετών κλινική εξέταση του στήθους από έναν ειδικό τουλάχιστον κάθε 3 χρόνια. Γυναίκες άνω των 40 ετών πρέπει να κάνουν μαστογραφίες ετησίως. Αυτές που ανήκουν στην κατηγορία υψηλού κινδύνου πρέπει να ξεκινήσουν τους ελέγχους νωρίτερα. Ο ιατρός σας μπορεί να σας βοηθήσει στην αξιολόγηση του κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου μαστού και να σας συστήσει πότε θα ξεκινήσουν οι έλεγχοι.
Πηγή: http://www.labtestsonline.gr
Μπορείτε να βρείτε φυτικά προιόντα υγείας τα οποία μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στην πορεία της ασθένειας, καθώς είναι και μιας πρώτης τάξεως πρόληψη. Τέτοια προιόντα είναι ο χυμός της αλόης καθώς και χάπια που περιέχουν το θεραπευτικό μανιτάρι ganoderma lucidum (reishi). Προσοχή τα προιόντα που θα επιλέξετε να είναι όλα πιστοποιημένα.
Για περισσότερες πληροφορίες για τα φυτικά βοηθήματα επικοινωνήστε μαζί μου.
Για περισσότερες πληροφορίες για τα φυτικά βοηθήματα επικοινωνήστε μαζί μου.
Χειρουργική επέμβαση του μαστού μείωση, θέλω να είμαι. Ψάχνω για έναν γιατρό από την Τουρκία.
ΑπάντησηΔιαγραφήGöğüs estetiği