Λοιμώξεις Αναπνευστικού

 Λοιμώξεις Αναπνευστικού



Οι λοιμώξεις αναπνευστικού διακρίνονται ανάλογα με την ανατομική τους κατανομή σε ανώτερου και κατωτέρου αναπνευστικού συστήματος. Θεωρητικά το νοητό όριο θεωρείται ο λάρυγγας.




Λοιμώξεις ανώτερου αναπνευστικού
Αποτελούν το 50% των οξέων νοσημάτων. Ανάλογα με την αιτιολογία χωρίζονται σε ιογενείς και μικροβιακές. Η συντριπτική τους πλειοψηφία (2/3-3/4) είναι ιογενούς προέλευσης.
Σήμερα έχουν αναγνωριστεί περίπου 200 ιοί.
Οι κλινικές διαγνώσεις που χαρακτηρίζουν το ανώτερο αναπνευστικό είναι οι εξής:
• Κοινό κρυολόγημα ή οξεία ρινίτιδα
• Εμπύρετο κρυολόγημα
• Γρίπη
• Οξεία φαρυγγοαμυγδαλίτιδα
• Οξεία λαρυγγίτιδα
• Ωτίτιδα
• Παρραρρινοκολπίτιδα

 Οι ιογενείς λοιμώξεις προσβάλλουν σχεδόν αποκλειστικά το ανώτερο αναπνευστικό. Εξαίρεση αποτελεί η οξεία ωτίτιδα και οι παρραρρινοκολπίτιδες, οι οποίες είναι ουσιαστικά επιμόλυνση από βακτηριακούς παράγοντες.

Ο τρόπος με τον οποίο μεταδίδονται είναι αερογενής. Ο βήχας, το φτάρνισμα, η ομιλία, ειδικά σε χώρους κλειστούς, μη καλά αεριζόμενους σε συνδυασμό με την παρουσία πολλών ατόμων ευνοεί τη διασπορά των μικροβίων με τα σταγονίδια του αέρα.

Η διάγνωση των περισσότερων ιογενών λοιμώξεων γίνεται κλινικά. Δεν είναι απαραίτητη η πραγματοποίηση εξετάσεων. Όταν όμως τεθεί υποψία βακτηριακής λοίμωξης χρειάζονται εξετάσεις που απομονώνουν και επιβεβαιώνουν την παρουσία τους.

Οι λοιμώξεις υπάρχουν όλο το χρόνο, αλλά οι περισσότερες εμφανίζουν εποχιακές εξάρσεις. Από το τέλος του φθινοπώρου μέχρι και τις αρχές της άνοιξης. Λόγω των εξωτερικών συνθηκών (χαμηλές θερμοκρασίες, υγρασία) ευνοείται ο συγχρωτισμός πολλών ανθρώπων σε κλειστούς χώρους. Αυτές οι καταστάσεις αυξάνουν την μετάδοση των μικροβίων και μειώνουν την άμυνα του οργανισμού. Όταν σε αυτά προστεθεί η έκθεση σε δύσκολες συνθήκες λόγω εργασίας ή η έλλειψη προφυλακτικών μέτρων από πλευράς μας όπως το καλό ντύσιμο, η αποφυγή εξόδου μετά το μπάνιο, η καλή διατροφή, η σωματική άσκηση τότε δημιουργείται το κατάλληλο έδαφος να αρρωστήσουμε.

Μάλιστα υπάρχουν και ευπαθείς ομάδες. Είτε λόγω της ηλικίας (παιδιά, ηλικιωμένοι), είτε λόγω παθήσεων (καρδιοπαθείς, νεφροπαθείς, χειρουργημένοι) είτε λόγω εργασιακών συνθηκών (οικοδόμοι, εργάτες, αγρότες, εργαζόμενοι σε νοσηλευτικά ιδρύματα κ.α.).

Η κλινική εικόνα με την οποία εμφανίζονται οι διάφορες μορφές λοίμωξης είναι παρόμοια. Για το λόγο αυτό η διάγνωση τίθεται συνήθως κλινικά.

1) Κοινό κρυολόγημα ή Οξεία ρινίτιδα.

Προκαλείται από ποικιλία ιών όπως Corona, Αδενοϊοί, απλού Έρπητα κ.α. Χρειάζεται περίοδος 12-72 ωρών για να αναπτυχθούν (περίοδος επώασης). Το σημείο της μέγιστης μολυσματικότητας είναι η 2η-4η ημέρα από τη στιγμή της μόλυνσης. Γι’ αυτό το λόγο είναι δυνατόν να μολυνθούμε από άλλους ανθρώπους, οι οποίοι δεν έχουν εμφανίσει ακόμη συμπτώματα.

Τα κυριότερα συμπτώματα είναι:
• Ρινική καταρροή και συμφόρηση (μπούκωμα)
• Φαρυγγοδυνία (πονόλαιμος)
• Βήχας ξηρός
• Βράγχος φωνής (βραχνάδα)
• Φταρνίσματα, δάκρυα στα μάτια
• Εύκολη κούραση, αδυναμία, πόνοι στα κόκαλα και τους μύες
Σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να προκύψουν διάφορες επιπλοκές όπως:
- παρόξυνση βρογχικού άσθματος (οι ιογενείς λοιμώξεις αποτελούν το 50% των αιτίων παρόξυνσης)
- επιμόλυνση από βακτήρια και πρόκληση άλλης λοίμωξης, όπως οξεία ωτίτιδα (κυρίως στα παιδιά) ή παρραρινοκολπίτιδες στους ενήλικες
2) Εμπύρετο κρυολόγημα
Έχει τα ίδια ακριβώς χαρακτηριστικά με το κοινό κρυολόγημα (κλινική εικόνα). Οι διαφορές τους είναι οι εξής:
- προκαλείται και από άλλους ιούς όπως Coxsackie, Echo
- εμφανίζεται πυρετός
- η επώαση μπορεί να κρατήσει μέχρι και 10 ημέρες
3) Γρίπη

Προκαλείται από τους ομώνυμους ιούς (Α,Β,C). Κάθε χρόνο εμφανίζονται κατά τόπους επιδημίες από μεταλλαγμένα στελέχη τους, ειδικά την περίοδο Δεκεμβρίου-Μαρτίου. Μάλιστα ιστορικά έχουν καταγραφεί πανδημίες με μεγάλο αριθμό θυμάτων (Ισπανική Γρίπη 1917)

Ο χρόνο επώασης είναι 1-3 ημέρες. Εμφανίζεται όπως και οι άλλες λοιμώξεις με τη διαφορά ότι:
1. η έναρξη γίνεται απότομα
2. εμφανίζεται ρίγος και πυρετός έως 40ο C
3. υπάρχουν έντονα γενικά συμπτώματα όπως έντονοι πόνοι στα κόκαλα, τους μυς, καταβολή δυνάμεων, κεφαλαλγία και κακουχία

4. ιδιαίτερο χαρακτηριστικό στους ηλικιωμένους η διαταραχή του επιπέδου συνείδησης (υπνηλία, σύγχυση, αποπροσανατολισμός στο χώρο και το χρόνο) σε σημείο που νομίζουμε ότι έπαθαν κάποιο αγγειακό εγκεφαλικό.

5. βήχας σχεδόν πάντα, φαρυγγοδυνία (πονόλαιμος), ρινική καταρροή-συμφόρηση. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν επιπλοκές όπως:

• ανάπτυξη πνευμονίας
• έξαρση βρογχικού άσθματος, ή αποφρακτικής πνευμονοπάθειας
• ανάπτυξη λοίμωξης Κεντρικού Νευρικού Συστήματος
• λαρυγγοτραχειοβρογχιτίδα (στα παιδιά)
Θεραπεία

Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τις ιογενείς λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, στις οποίες δεν εμφανίζονται επιπλοκές.

Πρόκειται για θεραπεία κατά βάση συμπτωματική – ανακουφιστική. Αυτό σημαίνει ότι με τα διάφορα φάρμακα προσπαθούμε να βοηθήσουμε τον ασθενή να αντέξει τις μέρες που είναι άρρωστος (να μπορεί να καταπιεί, να βγάλει τα φλέματα, να ρίξουμε τον πυρετό, να πάρει ανάσα από τη μύτη κ.α.).

Η βάση της θεραπείας είναι η αυστηρή κατάκλιση, η άφθονη ενυδάτωση, η καλή διατροφή (φρούτα, χυμοί, λαχανικά), η διακοπή του καπνίσματος, η αποφυγή καταχρήσεων και η χορήγηση φαρμάκων όπως τα αποσυμφορητικά της μύτης, τα αντιπυρετικά-παυσίπονα, τα αντιβηχικά όταν και όποτε χρειάζονται.

Τα αντιβιοτικά θα χορηγηθούν όταν κριθεί από τον γιατρό η πιθανότητα ή η ύπαρξη επιπλοκών. Μάλιστα υπάρχουν περιπτώσεις που χρειάζεται και νοσηλεία σε νοσοκομείο (ευτυχώς λίγες φορές και κυρίως σε ηλικιωμένους ή ασθενείς με χρόνια σοβαρά νοσήματα).

4) Οξεία Φαρυγγοαμυγδαλίτιδα

Πρόκειται για φλεγμονή τη περιοχής του φάρυγγα. Σε ποσοστό έως 80% είναι ιογενούς και στο 20% μικροβιακής αιτιολογίας.

Τα συμπτώματα που εμφανίζονται είναι παρόμοια με των άλλων λοιμώξεων του αναπνευστικού. Υπέρ της ιογενούς προέλευσης είναι ‘όταν ο πόνος στο λαιμό και η δυσκαταποσία συνυπάρχουν με έντονη κακουχία, πόνο στα κόκαλα, ρινική συμφόρηση, βραχνάδα, βήχα ή επιπεφυκίτιδα. Στα παιδιά εμφανίζονται και εκδηλώσεις από το πεπτικό σύστημα όπως πόνος στην κοιλιά, εμετοί, διάρροιες.

Όσο όμως η κατάσταση επιμένει και δεν βελτιώνεται πέραν των 2-3 ημερών αυξάνεται η πιθανότητα να υπάρχει μικροβιακή συμμετοχή. Στην περίπτωση αυτή χρειάζεται εκ νέου εκτίμηση από το γιατρό και φυσικά πραγματοποίηση εξετάσεων πριν κριθεί απαραίτητη η χορήγηση αντιβίωσης.

Η ιογενής φαρυγγοαμυγδαλίτιδα συνήθως αυτοπεριορίζεται και αυτοϊάται. Η βακτηριακή χρειάζεται αντιβίωση για 7-10 ημέρες.

5) Οξεία Παρραρινοκολπίτιδα

Οι παρραρίνιοι κόλποι είναι διάφορες κοιλότητες γύρω από τη μύτη (ρίνα) στην περιοχή του προσωπικού κρανίου. Οι πιο γνωστοί είναι τα ιγμόρεια (εξ ‘ ου και η ιγμορίτιδα). Οι κοιλότητες αυτές είναι στείρες μικροβίων υπό κανονικές συνθήκες. Όταν μολυνθούν όμως δημιουργούν σοβαρές φλεγμονές.

Υπάρχουν μερικές καταστάσεις που προδιαθέτουν στην εμφάνιση παρραρινοκολπίτιδας.

• Ιογενείς λοιμώξεις ανώτερου αναπνευστικού (γρίπη, φαρυγγοαμυγαλίτιδα κα.)
• Αλλεργική ρινίτιδα
• Κάπνισμα
• Κολύμβηση, καταδύσεις
• Διάφορες παθήσεις (ΣΔ)
Κατάταξη
Διάρκεια:
< 4 εβδομάδες = οξεία
4-12 εβδομάδες = υποξεία
> 12 εβδομάδες = χρόνια

Αιτιολογία: συνήθως ιογενής με τη διάρκεια των συμπτωμάτων να είναι < των 7 ημερών. Βακτήρια που ευθύνονται είναι ο πνευμονιόκοκκος, ο αιμόφιλος, η Moraxella κ.α. Συμπτώματα που θα μας κάνουν να υποψιαστούμε την παρραρινοκολπίτιδα:

• Πυώδεις εκκρίσεις από τη μύτη
• Έντονος βήχας και φταρνίσματα
• Μη αποτελεσματικά τα αποσυμφορητικά για τη μύτη
• Πόνος στην πίεση σε κάποιες περιοχές στο πρόσωπο
• Πυρετός > 38ο C
• Πόνος στα δόντια ή πονοκέφαλος
• Πυώδης οπισθορινική έκκριση (στο πίσω μέρος του στόματος)
• Επιδείνωση της κατάστασης πάνω από 7 ημέρες ισοδυναμεί με βακτηριακή επιμόλυνση. Μάλιστα είναι δυνατόν να υφεθούν τα συμπτώματα αρχικά για 1-2 ημέρες και να επανεμφανιστούν.
Η εκτίμηση πρέπει να γίνει από ειδικό ΩΡΛ (ειδικά όταν η διάρκεια είναι > 7-10 ημέρες).

Πραγματοποιούνται διάφορες εξετάσεις αιματολογικές ή απεικονιστικές και χορηγείται ειδική θεραπεία (αντιβιοτικά, αποσυμφορητικά, αντιφλεγμονώδη, κορτικοειδή κ.α.) με συνεχή παρακολούθηση από τον θεράποντα ιατρό.

ΣΟΒΑΡΟ ΟΞΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ (SARS)

Πρόκειται για ένα σύνδρομο που εμφανίστηκε στο Hong-Kong το 1992 και απέκτησε παγκόσμια δημοσιότητα.

Είναι μια σοβαρή λοίμωξη του ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού το οποίο προκαλείται από ένα μεταλλαγμένο στέλεχος ενός κοινού ιού Corona. Με χρόνο επώασης 2-7 ημέρες εμφανίζεται σαν απλή λοίμωξη, η οποία εξελίσσεται ταχέως σε γενικευμένη λοίμωξη που χρειάζεται άμεση απομόνωση και αντιμετώπιση από νοσοκομείο ίσως και Μ.Ε.Θ. διότι εμφανίζει υψηλή θνητότητα.

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟ

Υπάρχει ένα ζήτημα που ταλανίζει την επιστημονική και όχι μόνο κοινότητα. Γιατί ενώ η πρόοδος της επιστήμης έχει οδηγήσει στην έγκαιρη διάγνωση - αντιμετώπιση και μείωση των επικίνδυνων επιπλοκών εν’ τούτοις εμφανίζονται όλο και περισσότερο στελέχη βακτηρίων ανθεκτικά στα υπάρχοντα αντιβιοτικά;

Μια από τις αιτίες του φαινόμενου αυτού είναι η υπερβολική συνταγογράφηση από μέρους των ιατρών και υπέρμετρη κατανάλωση από τους ασθενείς χωρίς τη συνταγή ιατρού.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; και μάλιστα σε ιδιαίτερα αυξημένο βαθμό στην Ελλάδα; Η απάντηση βρίσκεται στα παρακάτω:

• η ύπαρξη της λανθασμένης αντίληψης (ιδιαίτερα στους Έλληνες) ότι σε κάθε λοίμωξη πρέπει να πάρουμε αντιβίωση. Και μάλιστα θα λάβει την αντιβίωση για μια - δύο ημέρες και θα τη σταματήσει. Γίνεται λοιπόν λάθος τόσο στην αναγκαιότητα, όσο και στον τρόπο λήψης.
• Η ευκολία με την οποία οι ίδιοι οι γιατροί χορηγούν τα αντιβιοτικά, είτε πιεζόμενοι από τον ασθενή είτε για λόγους προληπτικούς !!!
• Η εύκολη πρόσβαση και αγορά από το φαρμακείο χωρίς ιατρική συνταγή πολλές φορές
• Η διαφήμιση των φαρμακευτικών εταιριών με έμμεση προώθηση της πολυφαρμακίας

Η διαγνωστική αξιολόγηση μιας λοίμωξης του αναπνευστικού χρειάζεται παρακολούθηση και υπομονή και από το γιατρό και από τον ασθενή ή το περιβάλλον του.

Η υπερβολή δεν βοηθάει κανέναν. Τα αντιβιοτικά πρέπει να χορηγούνται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις και καταστάσεις.

Αυτό που χρειάζεται να γίνει είναι: σωστή εκτίμηση από τον γιατρό και πειστική ενημέρωση του ασθενή, ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο αποτέλεσμα.

Συχνά προκύπτουν μερικά σημαντικά ερωτήματα όπως:

"πότε πρέπει να πάω στον γιατρό;"
"πότε θα πρέπει να λάβω αντιβίωση;"

Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά είναι απλή.

Θα αναζητήσουμε τον γιατρό όταν:

• ο ασθενής ή το περιβάλλον του δεν είναι σε θέση ή δεν γνωρίζει τι να κάνει όσο αναφορά τα πρώτα υποστηρικτικά μέτρα (αντιπυρετικά, ξεκούραση κ.α)
• έχουν παρασχεθεί οι βασικές βοήθειες και η κατάσταση επιμένει ή χειροτερεύει
• ο ασθενής έχει επιβαρυμένο ιατρικό ιστορικό

Ένα άλλο θέμα είναι εάν υπάρχει δυνατότητα πρόληψης απέναντι στις λοιμώξεις του αναπνευστικού. Η απάντηση είναι ξεκάθαρη: ΝΑΙ υπάρχει.

Διακρίνεται σε φαρμακευτική και μη φαρμακευτική

Η μη φαρμακευτική αφορά όλους τους ανθρώπους και ιδιαίτερα όσους είναι >15 & <65 ετών χωρίς όπως να πάσχουν από κάποια πάθηση

1. υγιεινή διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, γαλακτοκομικά με λίγα λιπαρά και ελεγχόμενη κατανάλωση κρέατος.
2. διακοπή του καπνίσματος.
3. καλή φυσική κατάσταση
4. άφθονη ενυδάτωση
5. επαρκής διάρκεια του ύπνου
6. καλός και τακτικός αερισμός κλειστών χώρων
7. καθαριότητα και προσεκτικό πλύσιμο των χεριών
8. αποφυγή κλειστών μη καλά αεριζόμενων χώρων κατά την περίοδο έξαρσης των λοιμώξεων

Η φαρμακευτική αφορά όσους:

• είναι >65 ετών
• πάσχουν από χρόνια νοσήματα και παθήσεις (καρδιολογικά, νεφρολογικά, αναπνευστικά, διάφορες μορφές καρκίνου κ.α.)

Πρόκειται για τον εμβολιασμό έναντι των ιών της Γρίπης (κάθε χρόνο) και του Πνευμονιόκοκκου (ανά πέντε χρόνια). Τα εμβόλια δημιουργούνται από εξασθενημένα στελέχη των ιών.

Με τον τρόπο τους δημιουργούν ανοσία απέναντι στις λοιμώξεις. Λέγοντας ανοσία αυτή μεταφράζεται σε κλινικό επίπεδο είτε με τη μη νόσηση κατά την περίοδο της έξαρσης ή στην περίπτωση που αρρωστήσει κάποιος που έχει εμβολιαστεί η πορεία είναι πιο ήπια, η διάρκεια πιο μικρή και με μικρότερη πιθανότητα για επιπλοκές.

Ο χρόνος που γίνονται οι εμβολιασμοί είναι μεταξύ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου.

Οι λοιμώξεις στο ανώτερο αναπνευστικό είναι η συχνότερη μορφή οξείας πάθησης. Συμβαίνουν όλο το χρόνο και έχουν περιόδους εξάρσεων και υφέσεων. Αυτό που χρειάζεται είναι υπομονή, προσεκτική παρακολούθηση και όχι βιαστικές ενέργειες.

Τόσο οι Επαγγελματίες Υγείας (ιατροί, νοσηλευτές, φαρμακοποιοί), όσο και οι ίδιοι οι ασθενείς με το περιβάλλον τους πρέπει να δώσουν τον απαραίτητο χρόνο στον οργανισμό να αντιδράσει. Η εξειδικευμένη φαρμακευτική θεραπεία χρειάζεται σε συγκεκριμένες μόνο περιπτώσεις.

Πηγή: http://www.omikron.tv